به عقیده اسلام شناسان سنتی قصد امویان از ضرب نقش صلیب بر روی سکه های خود نشان دادن تساهل و مدارا در مقابل مسیحیان بوده است. سکه شناس فرانسوی ،Rika Gyselen ،نیز اشاره به مدارای مسلمانان در مقابل مسیحیان می کند. این سکه شناس همچنین یادآور می شود که شاید برای امویان فرقی نمی کرده است که چه نقشی بر روی سکه ها ضرب شود و یا اینکه در شرائط ناآرام ایران در این دوره مسیحیان نیز توانستند سکه های خود را ضرب کنند .( 1 )
سکه های “عرب – ساسانی“
بخش راست: یک صلیب در وسط سکه بر روی چهار پله و در کنار، به حروف پهلوی، وآژه “(?) Panãh-yazd”
بخش چپ: دو صلیب در وسط سکه بر روی یک دیگر و در دور حروف ( ناخوانا ) بزبان پهلوی
بخش راست: نقش صلیب در وسط سکه و در کنار ( قسمت راست) به خط پهلوی مخفف بیشاپور ( BYŠ ) ” ، مکان ضرب سکه. در بخش چپ ، در کنار، لغت عربی ” بسم الئه “
( Rika Gyselen, Arab – Sasanian Copper Coinage, Wien 2009 )
از طرف دیگر ایران شناس آلمانی , Gaube, اشاره به سکه های با نقش صلیب از ‘ سلم بن زیاد ، حکمران مرو از سال 685 می کنند. این ایران شناس آلمانی ادامه می دهد که ضرب این سکه ها یک اشتباه نبوده و با توجه به ساکنان مسیحی شهر مرو و انزجار مسلمانان از مسیحیان می بایست علت ضرب این سکه های صلیب دار بررسی شوند. Gaube اما اضافه می کند که شاید ‘ بن زیاد ‘ برای حفظ فرمانروایی خود در مرو احتیاج به پشتیبانی مسیحیان این شهر را داشته و به همین علت نیز نقش صلیب را بر روی سکه های خود ضرب کرده است. (2 )
(1) – Rika Gyselen, Arab – Sasanian Copper Coinage, Wien 2009، P 15
Österreichische Akademie der Wissenschaft
Veröffentlichungen der Numismatischen Kommission – Band 34
(2) – H.Gaube, Arabosasanidische Numismatik ,1973, P. 12
خشایارشا در جنگ سالامیس
ممنون که به فکر فرهنگ ایران زمینی…. مقاله سکه ات خیلی عالی بود… مرسی…. درود بر تو ای فرزند کوروش
سلام و تشکر از مطالبتون
احتمال نمیدهید که این سکه ها ضرب اورجینال نباشند و به عبارتی باز ضرب باشند یعنی مثلا سکه های که با نقش خسرو پرویز بوده و بدون ایکه سکه کلا دوباره ضرب شود حاکم مسلمان جدید نشان جدید مثلا کلمه الله را با ابزاری سمبه مانند بر روی آن نقش اضافه کرده باشد؟
همچنین سکه هایی که توسط حاکمان مسیحی قبلا ضرب شده و پس از تسلط مسلمانان بر روی این سکه ها که نقش صلیب را داشته اند نشانه های اسلامی اضافه شده باشند!
سلام و تشکر از مطالبتون
استدلال بهترو و قریب به ذهن تر در مورد نقش صلیب و تصیر شاهان این است که در این دوران نشانه های اسلامی به سکه های قدیمی اضافه شده است یعنی یک سکه قبلا با نقوش مسیح ضرب شده بوده و بعد از تسلط مسلمانان نشانه های اسلامی با ابزار سمبه مانند بر آن سکه هااضافه شده است بدون اینکه نقوش قبلی به طور کامل مخدوش گردد
آقای خلیلی،
کل مطلب جای ایراد دارد.نمیدانم تا چه حد با سکه های معروف به عرب-ساسانی تسلط دارید. سکه های مسین بدون نظارت حکومت اموی و بیشتر بصورت خودمختار ضرب شده اند.سکه های مسی توسط ایرانی ها ، حاکمان عرب و مسیحیان ایران ضرب شده اند وبنابراین تلفیقی از هنر ساسانی و عناصر مسیحی و نوشتار اسلامی هستند. ضمن آنکه خانم گیزلن اشتباهاتی داشته! برای نمونه نوشته سکه تیپ81 از راست بر خلاف جهت حرکت عقربه های ساعت “پنج هشتات ” با یک اشتباه املایی است و در سمت مقابل WYHC که علامت ضرابخانه” وه از آمد کواد یا بزم قباد” است. در چاپ دوم کتاب پناه یزد را اصلاح کرده ولی باز هم نتونسته محل ضرب رو درست بخونه. در مورد سکه سلم بن زیاد نیز اشتتباه فاحش است و فکر نمیکنم گاوبه همچین چیزی نوشته باشد . آنچه شما صلیب تعبیر کرده اید LM از نام سلم به پهلوی است و در همه سکه های سلم به همین صورتت نوشته شده و گاوبه هم به خوبی به این مطلب آگاه بوده!َ
بهر حال از اینکه کار فرهنگی برای بالا رفتن آگاهی عمومی انجام میدهید سپاسگذارم!
جناب امیر خلیلی
از اینکه در نوشتن نام فامیلی شما بی دقتی کرده ام؛پوزش میخواهم.